Miasto i Gmina Gniew

Tajemniczy biskupi z walichnowskiego ołtarza

Klimatyczny, gotycki kościół z Wielkich Walichnów ciągle przyciąga zainteresowanie badaczy. Największą uwagę przykuwa barokowy ołtarz główny. Centralne figury są dla wszystkich oczywiste. Przedstawiają bowiem Jezusa i chrzczącego go Jana. Kolejne postaci przedstawiają św. Barbarę - drugą patronkę tejże parafii oraz rodziców św. Jana – Zachariasza i Elżbietę. Problem pojawia się przy figurach biskupów ustawionych w górnej części ołtarza. Kim są więc tajemniczy biskupi?

Tajemnicę tę rozwiązano przy pomocy ksiąg z Archiwum Diecezjalnego w Pelplinie, które mówią, że ks. Szela, będący księdzem parafii walichnowskiej na przełomie XVII i XVIII w., był nie tylko inicjatorem i fundatorem ołtarza głównego, ale również autorem koncepcji teologicznej dzieła. Ks. Szela miał dwa imiona – Marcin i Augustyn. Najprawdopodobniej dwie figury są po prostu tymi świętymi. Jeden z tych biskupów trzyma w lewej dłoni serce, a właśnie z takim atrybutem przedstawiany bywa św. Augustyn, a drugi to z pewnością św. Marcin. Wybierając swoich patronów do zespołu figur tworzących ołtarz ksiądz Marcin Augustyn Szela zapewne chciał zaznaczyć swój pobyt w parafii i pozostać w pamięci parafian. Ciekawość wzbudza również podobieństwo twarzy obu rzeźb. Czyżby ks. Szela „użyczył swojej twarzy” rzeźbiarzowi? Możemy jedynie domniemywać, bowiem szanse na weryfikacje tej tezy są minimalne.

Mariusz Śledź