Miasto i Gmina Gniew

Nie ma już 7 marca w Gniewie

Wojewoda Pomorski podjął decyzję – nie będzie już ulicy 7 marca w Gniewie. Zgodnie z zarządzeniem ulicy nadano imię Franciszka Czarnowskiego, jednego z głównych organizatorów Powiatowej Rady Ludowej, która organizowała wiece w 1918 r., aktywizując ludność polską do udziału w życiu narodowym. Zmiana związana jest z tzw. ustawą dekomunizacyjną o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego.

IPN podjął decyzję

Obowiązująca od 2016 r. ustawa o zakazie propagowania wprowadziła regulację, zgodnie z którą nazwy jednostek organizacyjnych, budowli, dróg, ulic, mostów itp. nie mogą upamiętniać osób, organizacji, wydarzeń lub dat symbolizujących komunizm lub inny ustrój totalitarny, ani w inny sposób takiego ustroju propagować.
Ustawa nałożyła na właściwe organy obowiązek zmiany takich nazw. Prezes Instytutu Pamięci Narodowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu wskazał, że w ocenie instytutu nazwa ulicy 7 marca w Gniewie podlega zmianie jako wypełniająca normę ustawy.

Dlaczego nie 7 marca?

Mając na uwadze powyższe Wojewoda Pomorski wystąpił do IPN o opinię potwierdzającą niezgodność nazwy ulicy 7 marca w Gniewie z ustawą.

”Dnia 7 marca 1945 r. nastąpiło wkroczenie jednostek Armii Czerwonej do miejscowości Gniew w woj. pomorskim. Zgodnie z propagandową praktyką władz komunistycznych wydarzenie to celebrowane było - niezgodnie z faktami historycznymi - jako „dzień wyzwolenia" oraz powód do wyrażania wdzięczności społeczeństwa wobec Armii Czerwonej. Tymczasem wbrew nadziejom Polaków, oczekujących odbudowy wolnego kraju po likwidacji okupacji niemieckiej. Armia Czerwona w latach 1944-1945 r. stała się narzędziem ponownej aneksji niemal połowy terytorium RP do ZSRS, zniewolenia całej reszty kraju oraz budowy w nim systemu komunistycznego w pełni zależnego od władz w Moskwie. (…) Waga tych faktów sprawia, iż przedmiotowa nazwa, honorująca moment wkroczenia Armii Czerwonej do wymienionej miejscowości, spełnia rolę daty symbolizującej komunizm”.

Poznaj Franciszka Czarnowskiego

Wojewoda Pomorski nadał dotychczasowej ulicy 7 marca nazwę Franciszka Czarnowskiego. O nadaniu ulicy nazwy Franciszka Czarnowskiego wniosła Przewodnicząca Rady Miejskiej w Gniewie.

Franciszek Czarnowski był jednym z głównych organizatorów Powiatowej Rady Ludowej, która powstała w Gniewie w dniu 18 listopada 1918 r. Rada działała na terenie powiatu kwidzyńskiego, który obejmował zimie położone na lewym brzegu Wisły (Ziemia Gniewska) i na prawym (Ziemia Kwidzyńska). Rada Ludowa organizowała w okolicznych wsiach wiece, aktywizując tym samym ludność polską do udziału w życiu narodowym i politycznym. Wkrótce po jej ustanowieniu odbył się wiec, na którym domagano się powrotu miasta do Polski. Działania Polaków spotkały się ze zdecydowaną reakcją Niemiec, którzy starali się utrudniać aktywność Rady. W czerwcu 1919 r. Franciszek Czarnowski, który określony został jako „gorliwy Polak i niezmordowany działacz”, został wybrany na Polskiego Delegata Rządowego przy landraturze (starostwie) w Kwidzynie. Starania Franciszka Czarnowskiego doprowadziły do oddania przez władze niemieckie w użytkowanie Radzie Ludowej zamku krzyżackiego w Gniewie, w którym ulokowano biuro "Polskiego Powiatowego Delegata Rządowego przy landraturze w Kwidzynie". Następnie, wskutek wspólnych starań Franciszka Czarnowskiego, ks. Antoniego Wolszlegiera i Józefa Głowackiego z Pelplina, jak również pod naciskiem petycji i zażaleń na niewłaściwe zachowanie Grenzschutzu (paramilitarna formacja ochotnicza stworzona do obrony granic Niemiec), niemieckie czynniki rządowe zdecydowały się wycofać go i udzieliły zezwolenia na zawiązanie Straży Ludowej - pod warunkiem finansowania jej przez Polaków. Powołanie Straży Ludowej - polskiej milicji obywatelskiej w Gniewie stało się faktycznie początkiem Republiki Gniewskiej. Odtąd, od dnia 7 VII 1919 r. aż do stycznia 1920 r. Gniew i Ziemia Gniewska stały się mini-państwem, na czele którego stanął Franciszek Czarnowski zwany potocznie "Prezydentem Republiki" i członkowie Rady Ludowej, której przewodził ksiądz Wolszlegier. Terytorium Republiki Gniewskiej wyznaczyła linia demarkacyjna obowiązująca od 7 VII 1919 roku. W grudniu 1919 roku Polski Powiatowy Delegat Rządowy Franciszek Czarnowski został mianowany I Komisarycznym Starostą. Powierzono mu administrację części powiatu kwidzyńskiego położonej na Dziennik Urzędowy Województwa Pomorskiego – 2 – Poz. 207 lewym brzegu, tj. późniejszy powiat gniewski. W efekcie ratyfikacji traktatu wersalskiego 27 I 1920 r. Ziemia Gniewska wróciła do Polski. Wkrótce utworzono powiat gniewski i ukonstytuowały się jego władze. Na ich czele zasiadali bohaterowie Republiki Gniewskiej. Komisarycznym Starostą został Franciszek Czarnowski, który przewodził Radzie Powiatu.

Nie martw się dokumentami

W księgach wieczystych oraz uwzględnienia w rejestrach, ewidencjach i dokumentach urzędowych zmiany nazwy dokonanej na podstawie ustawy są wolne od opłat, a zmiana nazwy dokonana na podstawie ustawy nie ma wpływu na ważność dokumentów zawierających nazwę dotychczasową.